8 Farklı Açıdan Bilim İnsanlarına Göre Aşk Nedir Ve Neden Aşık Olursunuz
Aşkın bilimsel ve psikolojik yönleri
8 Farklı Açıdan Bilim İnsanlarına Göre Aşk Nedir Ve Neden Aşık Olursunuz.
1. Carl Jung’a Göre Aşk: Anima/Animus Yansıtması ve Arketipler
- Jung, aşkın bilinçdışı bir süreç olduğunu ve anima (erkeklerdeki kadınsı arketip) veya animus (kadınlardaki erkeksi arketip) yansıtmasıyla ilişkili olduğunu savunur. Kişi, karşısındakine bu arketipleri yansıtarak “gerçek aşk”ı yaşadığını sanabilir 3 16.
- Kolektif bilinçdışı içinde yer alan evrensel arketipler (örn., “Aşık” arketipi), insanların romantik deneyimlerini şekillendirir 2 8.
2. Aşkın Üç Temel Bileşeni: Sternberg’in Aşk Üçgeni Teorisi
Psikolog Robert Sternberg, aşkın üç bileşenle tanımlandığını belirtir:
- Yakınlık/Samimiyet: Duygusal bağ ve anlayış 1.Ruh Eşinin 7 SırrıRuh Eşinin 7 Sırrı
- Tutku: Fiziksel çekim ve cinsel dürtüler 11.
- Bağlılık: İlişkiyi sürdürme kararlılığı1.
- Bu bileşenlerin kombinasyonları, farklı aşk türlerini (örn., romantik aşk, boş aşk) ortaya çıkarır 7 .
3. Biyokimyasal Süreçler ve Hormonal Değişimler
Aşık olunduğunda beyinde şu kimyasallar aktifleşir:
- Dopamin: Ödül ve mutluluk hissi verir; bağımlılık benzeri bir etki yaratır 5 .
- Oksitosin: “Sarılma hormonu” olarak bilinir; bağlanma ve güven duygusunu artırır.
- Noradrenalin: Kalp çarpıntısı, terleme ve odaklanma artışına yol açar1.
- Serotonin Düşüşü: Takıntılı düşünceler ve kaygıya neden olabilir.
4. Fiziksel ve Duygusal Belirtiler
- Fiziksel Tepkiler: Kalp atışında hızlanma, terleme, iştah kaybı, “karın kelebekleri” hissi.
- Zihinsel Odaklanma: Sevdiği kişiye dair takıntılı düşünceler ve idealizasyon.
- Davranış Değişiklikleri: Risk alma eğilimi, fedakarlık ve partnerin ihtiyaçlarını önceliklendirme 13.
5. Evrimsel Perspektif: Türün Devamı ve Bağlanma
- Aşk, insanların eş seçiminde ve türün devamında kritik bir rol oynar. Biyolojik antropolog Helen Fisher’a göre, aşkın evrimleşmesinin temel nedeni, partnerle uzun süreli bağ kurarak yavruların korunmasını sağlamaktır.
- Bağlanma hormonları (oksitosin ve vazopressin), ebeveynlik ve sadakat duygularını güçlendirir.
6. Aşkın Aşamaları: Tutku, Yakınlık ve Bağlılık
- İlk Aşama (Tutku): Fiziksel çekim ve hormonel dalgalanmalar ön plandadır.
- İkinci Aşama (Yakınlık): Duygusal bağlar ve samimiyet gelişir.
- Üçüncü Aşama (Bağlılık): Uzun vadeli taahhüt ve ortak hedefler önem kazanır.
7. Cinsiyet Farklılıkları
- Erkekler: Fiziksel çekiciliğe ve cinsel dürtülere daha hızlı tepki verir.
- Kadınlar: Statü, sadakat ve duygusal bağlantıyı önceliklendirir; aşka daha hızlı adapte olurlar.
8. Aşk ve Sevgi Arasındaki Fark
- Sevgi: Derin bir şefkat ve arkadaşlık temellidir; fiziksel çekim gerektirmez.
- Aşk: Tutku, bağlanma ve idealizasyon içerir. Erich Fromm’a göre, olgun aşk “sana ihtiyacım var çünkü seni seviyorum” prensibine dayanır.
Sonuç
Aşk, biyokimyasal süreçlerle başlayan, psikolojik ve evrimsel dinamiklerle şekillenen karmaşık bir fenomendir. Jung’un arketipleri, Sternberg’in üçgen teorisi ve Fisher’ın hormonal modeli, bu süreci çok yönlü açıklar. Aşık olan insan, hem fizyolojik tepkilerle hem de derin duygusal dönüşümlerle karşılaşır.
Kaynakça;
1. İlişkinizi Güçlendirmek İçin 6 Öneri
URL: https://www.getheltia.com/blog/iliskinizi-guclendirmek-icin-oneriler
- Sağlıklı ilişkinin temel özellikleri (güven, sevgi, iletişim vb.), çiftlerin birbirine zaman ayırması, sevgi dilleri ve çatışma yönetimi gibi konular bu kaynakta detaylandırılmıştır.
2. Aşkı Tarif Eden En Güzel Sözler!
URL: https://herseydenbihabermisim.wordpress.com/2012/01/25/aski-tarif-eden-guzel-sozler/
- Can Yücel, Mevlânâ, Shakespeare gibi yazarların aşk üzerine şiirsel ve felsefi sözleri bu kaynakta derlenmiştir. Özellikle aşkın tarifsizliği ve duygusal derinliği vurgulanmıştır.
3. Mutluluk Üzerine Yapılan En Uzun Süreli Bilimsel Araştırma
URL: https://gunesdogar.com/2020/06/13/mutluluk-uzerine-yapilmis-en-uzun-sureli-bilimsel-calisma/
- Harvard’ın 75 yıllık mutluluk araştırması, sevginin ve sosyal bağların önemi, para ve statünün mutlulukla ilişkisi gibi bilimsel bulgular bu kaynakta özetlenmiştir.
4. Gottman Çift Terapisi ve İlişkideki Zehirler ile Panzehirler
URL: https://www.getheltia.com/blog/gottman-cift-terapisi
- John Gottman’ın “Mahşerin Dört Atlısı” teorisi (eleştiri, savunma, aşağılama, duvar örme) ve ilişkiyi güçlendiren panzehirler bu kaynakta açıklanmıştır. Ayrıca “Güçlü İlişki Evi” kavramına da değinilmiştir.
5. Sevgiliye Etkileyici Sözler, Sevgiliye Ömürlük Romantik Sözler
URL: https://www.hediyesepeti.com/blog/sevgiliye-etkileyici-sozler
- Romantik sözler, aşkın şiirsel ifadeleri ve duygusal bağları beslemenin yolları bu kaynakta örneklenmiştir